Thanh Thoát Hiểm Của Cửa Thép Chống Cháy Là Gì? Cấu Tạo Và Chức Năng

Mỗi chi tiết trong hệ thống phòng cháy chữa cháy (PCCC) đều mang một vai trò sinh tử. Một trong những bộ phận thường bị xem nhẹ nhưng lại có tầm quan trọng đặc biệt chính là thanh thoát hiểm của cửa thép chống cháy. Cửa chống cháy dù có kết cấu vững chắc và khả năng ngăn lửa vượt trội đến đâu, nhưng nếu không thể mở ra một cách nhanh chóng trong tình huống khẩn cấp, nó sẽ vô tình trở thành một vật cản nguy hiểm. Vậy, thanh thoát hiểm là gì, cơ chế hoạt động của nó ra sao và tại sao nó lại là một phần không thể tách rời của cửa thép chống cháy tại các lối thoát hiểm? Bài viết này sẽ phân tích sâu sắc về chức năng, cấu tạo và tầm quan trọng của thiết bị an toàn này.

1. Thanh thoát hiểm là gì và chức năng chính

Thanh thoát hiểm là gì và chức năng của nó

Thanh thoát hiểm của cửa thép chống cháy, còn được biết đến với các tên gọi khác như thanh đẩy thoát hiểm, panic bar hay push bar, là một thiết bị cơ khí chuyên dụng được lắp đặt ngang trên cánh cửa thoát hiểm. Thiết bị này được thiết kế với một mục đích duy nhất: cho phép bất kỳ ai ở bên trong có thể mở cửa ngay lập tức chỉ bằng một thao tác đẩy hoặc nhấn nhẹ vào thanh, mà không cần dùng chìa khóa hay bất kỳ thao tác phức tạp nào.

Chức năng cốt lõi của thanh thoát hiểm của cửa thép chống cháy bao gồm:

• Đảm bảo thoát hiểm tức thì: Trong các tình huống khẩn cấp như hỏa hoạn, động đất, khói độc lan nhanh, sự hoảng loạn có thể khiến con người mất đi khả năng thực hiện các thao tác phức tạp. Thanh thoát hiểm cho phép mở cửa theo bản năng, giúp giải phóng lối đi trong tích tắc để sơ tán một lượng lớn người một cách an toàn.
• Loại bỏ sự phụ thuộc vào chìa khóa: Tại các lối thoát hiểm, việc tìm kiếm chìa khóa hoặc người giữ chìa khóa là điều không thể. Thanh thoát hiểm đảm bảo cửa luôn có thể mở được từ bên trong, trong mọi thời điểm.

Xem thêm: 5+ Mẫu Cửa Thép Chống Cháy Sơn Tĩnh Điện Mang Lại Giải Pháp An Toàn Và Bền Đẹp

2. Tầm quan trọng của thanh thoát hiểm trên cửa thép chống cháy

Tầm quan trọng của thanh thoát hiểm trên cửa thép chống cháy

Việc tích hợp thanh thoát hiểm của cửa thép chống cháy không chỉ là một lựa chọn nâng cao, mà là một yêu cầu bắt buộc vì những lý do sống còn sau:

• Yếu tố quyết định sự sống còn trong PCCC: Các nghiên cứu về hành vi con người trong đám cháy cho thấy, khi tầm nhìn bị hạn chế bởi khói và tâm lý hoảng loạn, các thao tác vận động tinh (như vặn tay nắm, tra chìa khóa) trở nên cực kỳ khó khăn. Thanh thoát hiểm với cơ chế đẩy đơn giản giúp loại bỏ rào cản này, tiết kiệm từng giây quý giá cho việc thoát nạn. Ví dụ cụ thể, trong một hành lang đầy khói, một người chỉ cần dùng vai hoặc lưng đẩy vào thanh là có thể mở được cửa, thay vì phải mò mẫm tìm tay nắm.
• Đảm bảo tuân thủ quy định PCCC: Tại Việt Nam, Quy chuẩn Kỹ thuật Quốc gia QCVN 06:2021/BXD về An toàn cháy cho nhà và công trình đã quy định rất rõ ràng: cửa tại các lối thoát hiểm trên đường thoát nạn phải là cửa mở theo chiều thoát nạn và phải được trang bị các thiết bị PCCC như thanh đẩy thoát hiểm để đảm bảo người bên trong luôn có thể thoát ra ngoài dễ dàng.
• Hỗ trợ lực lượng cứu hộ: Thiết kế của thanh thoát hiểm cho phép cửa tự động đóng lại sau khi mở, ngăn lửa và khói lan sang các khu vực khác. Đồng thời, từ bên ngoài, lực lượng cứu hỏa vẫn có thể sử dụng chìa khóa hoặc dụng cụ chuyên dụng để mở cửa (nếu có ổ khóa đi kèm), giúp việc tiếp cận hiện trường nhanh chóng hơn mà vẫn đảm bảo an ninh cho tòa nhà khi không có sự cố.

3. Cấu tạo và cơ chế hoạt động của thanh thoát hiểm

Cấu tạo và cơ chế hoạt động của thanh thoát hiểm trên cửa thép chống cháy

Để hiểu vì sao thanh thoát hiểm hoạt động hiệu quả, bạn cần nắm rõ cấu tạo và cơ chế vận hành thông minh của nó.

3.1. Cấu tạo cơ bản

Một bộ thanh thoát hiểm tiêu chuẩn bao gồm ba bộ phận chính:

• Thanh ngang (Push Bar/Touch Bar): Là bộ phận tiếp xúc trực tiếp với người dùng, có dạng một thanh kim loại dài, chắc chắn, được lắp đặt ngang tầm tay hoặc hông.
• Cơ cấu khóa: Đây là "bộ não" của hệ thống, chứa các lẫy, lò xo và đòn bẩy phức tạp. Nó tiếp nhận lực từ thanh ngang và chuyển thành hành động mở chốt.
• Chốt cửa: Là các chốt kim loại (có thể là chốt đơn hoặc đa điểm) ăn vào khung bao để giữ cửa ở trạng thái đóng.

3.2. Cơ chế hoạt động

Nguyên lý hoạt động của thanh thoát hiểm dựa trên cơ học đòn bẩy đơn giản nhưng hiệu quả:

• Khi một lực (đẩy, ấn, hoặc thậm chí là va chạm) tác động vào bất kỳ điểm nào trên thanh ngang.
• Lực này sẽ được truyền qua một hệ thống đòn bẩy hoặc cam bên trong cơ cấu khóa.
• Cơ cấu này ngay lập tức rút các chốt cửa (chốt lưỡi gà hoặc chốt thẳng) ra khỏi khung bao, giải phóng hoàn toàn cánh cửa.
• Cửa được mở ra ngay lập tức theo hướng thoát hiểm.

Cơ chế này được thiết kế để đảm bảo độ tin cậy tuyệt đối, hoạt động trơn tru ngay cả khi cánh cửa bị biến dạng nhẹ do tác động của nhiệt độ cao trong các vụ cháy, một ưu điểm vượt trội so với các loại khóa tay gạt thông thường.

Xem thêm: Mẫu Cửa Thép Chống Cháy Phong Cách Cổ Điển Đẹp An Toàn

4. Các loại thanh thoát hiểm phổ biến

Các loại thanh thoát hiểm của cửa thép chống cháy phổ biến

Trên thị trường có nhiều loại thanh thoát hiểm khác nhau, việc lựa chọn đúng loại sẽ tối ưu hóa hiệu quả sử dụng cho cửa thép chống cháy.

• Thanh thoát hiểm một điểm khóa: Loại này chỉ có một chốt khóa ở cạnh bên của cửa. Với thiết kế đơn giản, dễ lắp đặt, nó phù hợp cho các loại cửa đơn có kích thước nhỏ hoặc tại các vị trí không yêu cầu an ninh quá cao.
• Thanh thoát hiểm đa điểm khóa: Đây là giải pháp an toàn và vững chắc hơn, với các chốt khóa được bố trí ở nhiều vị trí: cạnh bên, đỉnh và chân cánh cửa. Loại này đặc biệt phù hợp cho cửa đôi, cửa có kích thước lớn, hoặc những nơi cần tăng cường an ninh, vì nó giúp cửa được giữ chắc chắn trong khung, tăng khả năng chống cạy phá và biến dạng.
• Thanh đẩy (Push Bar): Là dạng thanh ống tròn hoặc chữ nhật truyền thống, yêu cầu một lực đẩy trực tiếp để kích hoạt.
• Thanh cảm ứng (Touch Bar): Là phiên bản hiện đại hơn, có bề mặt dẹt và rộng. Chỉ cần một lực chạm nhẹ vào bề mặt cũng đủ để kích hoạt cơ chế mở cửa, rất phù hợp cho các công trình cao cấp.
• Vật liệu: Để đảm bảo độ bền và khả năng chịu nhiệt, thanh thoát hiểm thường được chế tạo từ các vật liệu cao cấp như thép không gỉ (Inox 304), thép mạ kẽm chống ăn mòn hoặc hợp kim chịu lực cao.

5. Tiêu chuẩn và yêu cầu đối với thanh thoát hiểm

Tiêu chuẩn và yêu cầu cơ bản của thanh thoát hiểm trên cửa thép chống cháy

Một thanh thoát hiểm chất lượng phải đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật khắt khe để đảm bảo hoạt động tin cậy khi cần thiết nhất.

• Tiêu chuẩn quốc gia: Tại Việt Nam, thanh thoát hiểm phải tuân thủ các yêu cầu kỹ thuật được nêu trong QCVN 06:2021/BXD và TCVN 9383:2012 (Phòng cháy chữa cháy – Thử nghiệm cửa và vách ngăn cháy).
• Yêu cầu về độ bền: Sản phẩm phải trải qua các bài kiểm tra về độ bền cơ học, chịu được hàng trăm nghìn chu kỳ đóng mở mà không suy giảm chức năng.
• Yêu cầu về khả năng chịu nhiệt: Là một phụ kiện cửa chống cháy, vật liệu chế tạo thanh thoát hiểm phải có khả năng chịu nhiệt tốt, không bị nóng chảy, biến dạng hay kẹt cứng khi nhiệt độ môi trường tăng cao do hỏa hoạn.
• Chứng nhận: Sản phẩm bắt buộc phải có chứng nhận chất lượng từ nhà sản xuất và giấy kiểm định PCCC do cơ quan chức năng cấp để được phép lắp đặt tại các công trình.

6. Lựa chọn, lắp đặt và bảo trì thanh thoát hiểm hiệu quả

Hướng dẫn lựa chọn và lắp đặt thanh cửa thoát hiểm hiệu quả

Hiệu quả của thanh thoát hiểm của cửa thép chống cháy phụ thuộc rất lớn vào việc lựa chọn, lắp đặt và bảo trì đúng cách.

• Lựa chọn: Xác định đúng loại thanh thoát hiểm phù hợp với loại cửa (cửa đơn hay cửa đôi), kích thước, trọng lượng cửa và tần suất sử dụng. Luôn ưu tiên các sản phẩm từ thương hiệu uy tín, có đầy đủ chứng nhận chất lượng và kiểm định PCCC. Kiểm tra kỹ vật liệu, độ hoàn thiện của sản phẩm và yêu cầu vận hành thử cơ chế hoạt động để đảm bảo độ nhạy và sự trơn tru.
• Lắp đặt: Việc lắp đặt thanh thoát hiểm phải được thực hiện bởi đội ngũ kỹ thuật có chuyên môn. Thanh ngang phải được lắp ở độ cao phù hợp (thường từ 90cm đến 110cm so với mặt sàn) để mọi đối tượng, kể cả trẻ em và người khuyết tật ngồi xe lăn, đều có thể dễ dàng tiếp cận. Sau khi lắp đặt, cần kiểm tra kỹ lưỡng để đảm bảo cơ chế khóa hoạt động mượt mà, các chốt rút vào hoàn toàn khi có lực tác động và cửa có thể mở ra dễ dàng.
• Bảo trì: Thực hiện kiểm tra định kỳ (ít nhất 6 tháng/lần) hoạt động của thanh thoát hiểm. Đảm bảo không có vật cản, thanh không bị cong vênh, lò xo đàn hồi tốt. Vệ sinh sạch sẽ bề mặt, tra dầu bôi trơn chuyên dụng vào các khớp nối và bộ phận chuyển động để chống gỉ sét và kẹt cứng. Nếu phát hiện bất kỳ dấu hiệu hư hỏng nào, cần phải thay thế ngay lập tức để không làm ảnh hưởng đến an toàn thoát hiểm của cả tòa nhà.

Thanh thoát hiểm của cửa thép chống cháy là phụ kiện bắt buộc, giữ vai trò then chốt trong việc đảm bảo an toàn tính mạng tại các lối thoát hiểm khi xảy ra hỏa hoạn. Không chỉ là thiết bị hỗ trợ mở cửa nhanh chóng trong tình huống khẩn cấp, nó còn là "lối thoát sinh tử" cần được lựa chọn kỹ lưỡng về chất lượng, tiêu chuẩn và lắp đặt đúng kỹ thuật. Để đảm bảo an toàn tối đa cho công trình, Saigondoor cung cấp các loại thanh thoát hiểm đã qua kiểm định, đi kèm hệ thống cửa thép chống cháy đạt chuẩn PCCC – mang đến giải pháp toàn diện và đáng tin cậy.

Công ty cổ phần tập đoàn SaigonDoor

• Địa chỉ: 92/20/5 Vườn Lài, Phường An Phú Đông, Quận 12, Tp Hồ Chí Minh, Việt Nam.
• Điện thoại: 0818.400.400
• Email: Sales.saigondoor@gmail.com
• Website: https://saigondoor.vn/
• Facebook: https://www.facebook.com/SaigonDoor/
• Youtube: https://www.youtube.com/@saigondoor