So Sánh Cửa Thép Chống Cháy Và Cửa Thoát Hiểm Chuẩn Nhất

Trong lĩnh vực an toàn phòng cháy chữa cháy (PCCC) cho công trình, sự nhầm lẫn giữa cửa thép chống cháy và cửa thoát hiểm vẫn thường xuyên xảy ra. Điều này có thể dẫn đến những lựa chọn không phù hợp, lắp đặt sai vị trí, tiềm ẩn rủi ro nghiêm trọng khi có sự cố. Bài viết này sẽ thực hiện việc so sánh cửa thép chống cháy và cửa thoát hiểm một cách chi tiết, phân tích chuyên sâu về chức năng, cấu tạo, tiêu chuẩn và ứng dụng của từng loại. Mục tiêu là cung cấp một cái nhìn toàn diện, giúp các đơn vị và cá nhân liên quan đưa ra quyết định chính xác, đảm bảo an toàn tối đa cho công trình và tính mạng con người.

1. Chức năng và mục đích sử dụng cốt lõi  

So sánh chức năng và mục đích sử dụng giữa cửa thép chống cháy và cửa thoát hiểm

Mặc dù đều đóng vai trò quan trọng trong hệ thống an toàn, hai loại cửa này phục vụ hai mục đích chính hoàn toàn khác nhau.

1.1. Cửa thép chống cháy 

Cửa thép chống cháy là một bộ phận ngăn cháy, được thiết kế và chế tạo đặc biệt với vật liệu chuyên dụng để ngăn chặn sự lan truyền của lửa và khói trong một khoảng thời gian nhất định khi xảy ra hỏa hoạn.

Mục đích chính:

• Bảo vệ tài sản: Ngăn lửa phá hủy kết cấu công trình và các tài sản bên trong.
• Khoanh vùng đám cháy: Tạo ra các khoang cháy riêng biệt, cô lập ngọn lửa, hạn chế đám cháy lan rộng từ khu vực này sang khu vực khác.
• Bảo vệ lối thoát nạn: Kéo dài thời gian an toàn cho người bên trong sơ tán và tạo điều kiện cho lực lượng PCCC tiếp cận hiện trường dập lửa.
• Thời gian chịu lửa: Một trong những đặc tính quan trọng nhất của cửa chống cháy là giới hạn chịu lửa, được đo bằng phút (ví dụ: 60, 90, 120 phút), thể hiện khả năng duy trì tính toàn vẹn và khả năng cách nhiệt dưới tác động của nhiệt độ cao.

1.2. Cửa thoát hiểm 

Cửa thoát hiểm là cửa được lắp đặt trên các lối thoát nạn, được thiết kế để cung cấp một đường thoát ra ngoài nhanh chóng, dễ dàng và không bị cản trở cho con người trong các tình huống khẩn cấp như cháy nổ, động đất.

Mục đích chính:

• Đảm bảo sơ tán nhanh: Ưu tiên hàng đầu là giúp mọi người thoát ra khỏi khu vực nguy hiểm một cách nhanh nhất có thể.
• Mở một chiều: Cửa được thiết kế để luôn có thể mở từ bên trong ra ngoài mà không cần dùng chìa khóa hay bất kỳ dụng cụ phức tạp nào.
• Đặc điểm nổi bật: Cửa luôn mở theo hướng thoát ra ngoài. Phụ kiện đặc trưng nhất là thanh thoát hiểm (panic bar), cho phép mở cửa ngay lập tức chỉ bằng một thao tác đẩy hoặc nhấn đơn giản.

Xem thêm:  Cửa Thép Chống Cháy 120 Phút: Cấu Tạo & Báo Giá Mới Nhất

2. Cấu tạo và vật liệu khác biệt 

Sự khác biệt về chức năng dẫn đến những yêu cầu khác nhau về cấu tạo và vật liệu.

2.1. Cấu tạo cửa thép chống cháy

Cấu tạo của cửa thép chống cháy

• Cánh cửa: Gồm 2 tấm thép mạ kẽm có độ dày từ 0.8mm - 1.2mm.
• Lõi chống cháy: Phần cốt lõi bên trong được lấp đầy bằng các vật liệu cách nhiệt, ngăn cháy hiệu quả như bông khoáng (rockwool), tấm MGO (Magie Oxit), hoặc thạch cao chống cháy.
• Khung cửa: Chế tạo từ thép tấm dày (1.2mm - 2.0mm) để đảm bảo độ cứng vững và khả năng liên kết chắc chắn với tường.
• Gioăng chống cháy: Đây là bộ phận cực kỳ quan trọng. Khi gặp nhiệt độ cao, gioăng sẽ trương nở, bịt kín hoàn toàn khe hở giữa cánh và khung, ngăn khói độc và lửa lọt qua.
• Phụ kiện: Toàn bộ phụ kiện như bản lề, khóa, tay nắm đều phải là loại chuyên dụng chịu được nhiệt độ cao. Đặc biệt, cửa luôn phải đi kèm tay co thủy lực để đảm bảo cửa tự động đóng lại sau mỗi lần mở.

2.2. Cấu tạo cửa thoát hiểm

Cấu tạo của cửa thoát hiểm

• Cánh cửa: Vật liệu có thể đa dạng hơn như thép, gỗ, nhôm kính, miễn là đảm bảo độ bền và vận hành trơn tru.
• Khung cửa: Phải đủ chắc chắn để chịu được tần suất sử dụng cao và các tác động mạnh trong tình huống khẩn cấp.
• Phụ kiện đặc trưng:
  • Thanh thoát hiểm (panic bar): Là phụ kiện bắt buộc, giúp mở cửa nhanh chóng từ bên trong.
  • Tay co thủy lực: Giúp cửa luôn ở trạng thái đóng để ngăn khói hoặc các yếu tố nguy hiểm khác xâm nhập vào lối thoát nạn.
  • Bản lề: Phải đảm bảo cửa luôn mở ra ngoài theo hướng thoát.

Lưu ý quan trọng: Một cửa thoát hiểm hoàn toàn có thể đồng thời là một cửa thép chống cháy. Khi đó, nó phải hội tụ đầy đủ cấu tạo và vật liệu của cả hai loại: lõi chống cháy, gioăng chống cháy và bộ phụ kiện chuyên dụng bao gồm cả thanh thoát hiểm.

3. Tiêu chuẩn và quy định pháp luật áp dụng  

Một số quy định và tiêu chuẩn về cửa thép chống cháy và cửa thoát hiểm

Việc sản xuất và lắp đặt hai loại cửa này phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định pháp luật về an toàn PCCC.

3.1. Tiêu chuẩn cho cửa thép chống cháy

• Tiêu chuẩn thử nghiệm: Phải được thử nghiệm chịu lửa theo quy trình của TCVN 9383:2012.
• Quy chuẩn áp dụng: Phải đáp ứng giới hạn chịu lửa (EI) theo yêu cầu của QCVN 06:2022/BXD (Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn cháy cho nhà và công trình) cho từng vị trí lắp đặt cụ thể.
• Yêu cầu pháp lý: Sản phẩm phải được kiểm định PCCC và cấp giấy chứng nhận bởi Cục Cảnh sát PCCC & CNCH. Mỗi bộ cửa khi xuất xưởng phải được dán tem kiểm định của cơ quan chức năng.

3.2. Tiêu chuẩn cho cửa thoát hiểm

• Quy chuẩn áp dụng: QCVN 06:2022/BXD quy định rất chi tiết về lối thoát nạn, bao gồm chiều rộng, chiều cao thông thủy, hướng mở và các yêu cầu đối với cửa trên lối thoát nạn.
• Yêu cầu về phụ kiện: Bắt buộc sử dụng khóa có thể mở dễ dàng từ bên trong mà không cần chìa khóa (thường là thanh thoát hiểm).
• Yêu cầu khác: Phải có biển báo "EXIT" hoặc "LỐI RA" rõ ràng, có đèn chiếu sáng sự cố. Tuyệt đối không được khóa trái hoặc chặn vật cản phía trước cửa.

4. Vị trí lắp đặt và ứng dụng thực tế

Vị trí lắp đặt và ứng dụng thực tế của cửa thép chống cháy và cửa thoát hiểm

Việc xác định chính xác vị trí lắp đặt là yếu tố quyết định để một bộ cửa có thể phát huy tối đa công năng bảo vệ, dù đó là chức năng ngăn cháy hay hỗ trợ thoát nạn. Mỗi loại cửa được thiết kế cho những vị trí chiến lược riêng trong tổng thể hệ thống an toàn PCCC của một công trình.

4.1. Vị trí lắp đặt cửa thép chống cháy

Mục tiêu chính của cửa thép chống cháy là tạo ra các "khoang cháy" (fire compartment) độc lập, ngăn chặn sự lan truyền của lửa và khói, do đó chúng được lắp đặt tại các vị trí có tính chất ngăn cách và phân vùng. Giữa các khu vực có công năng và nguy cơ cháy khác nhau: Đây là ứng dụng cơ bản nhất.

• Tại các lối vào buồng thang bộ và hành lang thoát hiểm: Đây là vị trí lắp đặt mang tính sống còn. Buồng thang bộ là "xương sống" của hệ thống lối thoát nạn trong các tòa nhà cao tầng. Việc lắp đặt cửa thép chống cháy tại mỗi tầng sẽ biến buồng thang thành một ống khói an toàn, không bị nhiễm khói và lửa, đảm bảo cho dòng người di chuyển xuống một cách an toàn. Theo Quy chuẩn QCVN 06:2022/BXD, các cửa đi vào buồng thang bộ thoát hiểm phải là cửa chống cháy có giới hạn chịu lửa không thấp hơn EI 60.
• Cửa ra vào căn hộ chung cư: Mỗi căn hộ được xem là một khoang cháy độc lập. Cửa chính của căn hộ đóng vai trò là lớp bảo vệ đầu tiên, ngăn không cho lửa từ hành lang chung xâm nhập vào bên trong và ngược lại. Đây là yêu cầu bắt buộc đối với hầu hết các dự án chung cư, nhà ở cao tầng hiện nay.
• Phòng máy và phòng kỹ thuật điện, nước: Những khu vực này tập trung nhiều thiết bị điện tử, máy móc hoạt động liên tục, tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ do chập điện, quá tải. Lắp đặt cửa thép chống cháy giúp cô lập sự cố ngay tại nguồn, tránh gây ảnh hưởng đến toàn bộ hệ thống vận hành và kết cấu của tòa nhà.
• Ứng dụng phổ biến: Với các chức năng trên, cửa thép chống cháy là cấu kiện không thể thiếu trong các tòa nhà văn phòng, trung tâm thương mại, bệnh viện, trường học, khách sạn, nhà máy và đặc biệt là các công trình cao tầng.

4.2. Vị trí lắp đặt cửa thoát hiểm

Cửa thoát hiểm được lắp đặt với mục đích duy nhất là cung cấp một đường thoát ra ngoài an toàn và nhanh nhất. Do đó, chúng luôn được đặt tại các điểm kết thúc của một lối thoát nạn.

• Cuối các hành lang và lối đi chính: Cửa phải được đặt ở vị trí dễ thấy, dễ tiếp cận nhất từ mọi điểm trong một tầng nhà. Biển báo "EXIT" hoặc "LỐI RA" có đèn chiếu sáng sự cố là bắt buộc để chỉ dẫn vị trí cửa, ngay cả khi mất điện.
• Cửa từ các tầng dẫn vào buồng thang bộ thoát hiểm: Tại vị trí này, cửa phải đảm bảo hai chức năng: vừa là cửa thoát hiểm (có thanh đẩy panic, mở theo hướng thoát ra cầu thang), vừa phải là cửa thép chống cháy để bảo vệ buồng thang như đã phân tích ở trên.
• Lối ra cuối cùng của tòa nhà: Đây là cửa cuối cùng trên đường thoát nạn, dẫn trực tiếp từ bên trong công trình (thường là từ tầng 1 hoặc tầng hầm) ra một không gian an toàn bên ngoài như sân trống, đường nội bộ.
• Ứng dụng: Cửa thoát hiểm là yêu cầu pháp lý bắt buộc đối với tất cả các công trình công cộng, tòa nhà dân cư, văn phòng, nhà xưởng, và bất kỳ nơi nào có sự tập trung đông người, nhằm đảm bảo quyền được sơ tán an toàn của con người khi có sự cố.

Xem thêm: Hướng Dẫn Lắp Đặt Cửa Thép Chống Cháy Chuẩn Quy Định PCCC

5. Lựa chọn và lưu ý quan trọng

Những lưu ý quan trọng khi lựa chọn cửa thép chống cháy và cửa thoát hiểm

Để đưa ra quyết định đầu tư chính xác và đảm bảo hệ thống an toàn PCCC hoạt động hiệu quả, việc hiểu rõ khi nào cần sử dụng cửa thép chống cháy và khi nào cần cửa thoát hiểm là yếu tố tiên quyết.

5.1. Khi nào cần cửa thép chống cháy

Việc lắp đặt cửa thép chống cháy là bắt buộc và cần thiết trong các trường hợp sau:

• Khi mục tiêu chính là ngăn chặn sự lan truyền của lửa và khói: Đây là chức năng cốt lõi. Tại các vị trí có nguy cơ cháy cao (phòng kỹ thuật, kho chứa vật liệu dễ cháy) hoặc cần ngăn cách các khu vực chức năng để khoanh vùng đám cháy, cửa ngăn cháy là giải pháp không thể thay thế. Nó giúp bảo vệ tài sản, kết cấu công trình và quan trọng nhất là tạo ra các vùng an toàn tạm thời.
• Khi quy định PCCC yêu cầu cụ thể về giới hạn chịu lửa: Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 06:2022/BXD quy định rõ ràng các vị trí trong công trình phải sử dụng cửa có giới hạn chịu lửa cụ thể (ví dụ: EI60, EI90, EI120). Bất kỳ vị trí nào có trong danh mục yêu cầu này, việc lắp đặt cửa thép chống cháy đạt chuẩn tương ứng là một yêu cầu pháp lý bắt buộc.

5.2. Khi nào cần cửa thoát hiểm

Cửa thoát hiểm được ưu tiên lựa chọn và lắp đặt trong các tình huống:

• Khi mục tiêu hàng đầu là đảm bảo một lối thoát nạn an toàn và nhanh chóng: Chức năng của cửa thoát hiểm không phải là ngăn lửa, mà là giúp con người thoát ra khỏi khu vực nguy hiểm một cách tức thì và không bị cản trở. Do đó, nó luôn được lắp đặt tại các điểm cuối của lối thoát nạn.
• Khi quy định về lối thoát nạn yêu cầu các phụ kiện đặc thù: Các quy chuẩn về an toàn công trình yêu cầu cửa trên lối thoát nạn phải có khả năng mở dễ dàng từ bên trong mà không cần chìa khóa. Điều này dẫn đến việc bắt buộc phải sử dụng các phụ kiện cửa thoát hiểm chuyên dụng như thanh thoát hiểm (panic bar), cho phép mở cửa chỉ bằng một thao tác đẩy hoặc nhấn.

5.3. Lưu ý quan trọng

Để đảm bảo an toàn tuyệt đối, các chủ đầu tư và đơn vị thi công cần ghi nhớ những điểm then chốt sau:

• Cửa thoát hiểm có thể đồng thời là cửa chống cháy: Đây là trường hợp phổ biến nhất tại các vị trí trọng yếu như cửa ra vào buồng thang bộ của các tòa nhà cao tầng. Tại đây, bộ cửa phải đáp ứng cả hai chức năng: vừa có cấu tạo chống cháy (lõi vật liệu chống cháy, gioăng ngăn khói, có tem kiểm định PCCC) để bảo vệ buồng thang không bị nhiễm khói lửa, vừa phải được trang bị thanh thoát hiểm để đảm bảo dòng người có thể sơ tán nhanh chóng.
• Luôn tuân thủ các quy định và quy chuẩn PCCC hiện hành: Mọi quyết định lựa chọn và lắp đặt cửa phải dựa trên các văn bản pháp lý, đặc biệt là QCVN 06:2022/BXD và tiêu chuẩn thử nghiệm TCVN 9383:2012. Việc tuân thủ không chỉ đảm bảo an toàn mà còn là điều kiện cần để công trình được nghiệm thu PCCC.
• Chọn nhà cung cấp uy tín: Lựa chọn một nhà cung cấp có năng lực sản xuất, kinh nghiệm và uy tín như Saigondoor là vô cùng quan trọng. Cần yêu cầu nhà cung cấp trình đầy đủ chứng nhận kiểm định PCCC hợp lệ cho đúng chủng loại sản phẩm được lắp đặt tại công trình.
• Kiểm tra và bảo trì định kỳ: Hệ thống cửa chỉ hoạt động hiệu quả khi được bảo trì đúng cách. Cần kiểm tra định kỳ hoạt động của các phụ kiện như tay co thủy lực, bản lề, khóa và đặc biệt là thanh thoát hiểm để đảm bảo chúng luôn ở trạng thái sẵn sàng hoạt động trong mọi tình huống khẩn cấp.
• Đảm bảo lối thoát hiểm luôn thông thoáng: Một bộ cửa thoát hiểm tiêu chuẩn sẽ trở nên vô nghĩa nếu lối đi đến cửa bị chặn bởi vật cản. Phải đảm bảo lối thoát nạn luôn thông thoáng và có các biển báo chỉ dẫn (biển báo "EXIT", "LỐI RA") rõ ràng, dễ nhận biết.

So sánh cửa thép chống cháy và cửa thoát hiểm là bước quan trọng trong việc xây dựng hệ thống an toàn PCCC hiệu quả. Cửa thép chống cháy có chức năng "ngăn chặn" lửa lan rộng, trong khi cửa thoát hiểm giúp "giải thoát" người khỏi khu vực nguy hiểm. Hai loại cửa này có thể hoạt động độc lập hoặc phối hợp để tạo nên lá chắn bảo vệ toàn diện. Việc lựa chọn đúng loại cửa cho từng vị trí theo quy định không chỉ là trách nhiệm pháp lý mà còn là sự đầu tư thông minh cho an toàn con người và tài sản. Để được tư vấn chi tiết và lựa chọn giải pháp phù hợp, vui lòng liên hệ Saigondoor – chúng tôi luôn đồng hành cùng sự an toàn của công trình.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

Công ty cổ phần tập đoàn SaigonDoor

• Địa chỉ: 92/20/5 Vườn Lài, Phường An Phú Đông, Quận 12, Tp Hồ Chí Minh, Việt Nam.
• Điện thoại: 0818.400.400
• Email: Sales.saigondoor@gmail.com
• Website: https://saigondoor.vn/
• Facebook: https://www.facebook.com/SaigonDoor/
• Youtube: https://www.youtube.com/@saigondoor