Có Nên Sơn Lại Cửa Thép Chống Cháy Không? Rủi Ro & Phương Pháp Thay Thế

Trong hệ thống phòng cháy chữa cháy (PCCC) của mọi công trình, từ chung cư, văn phòng đến nhà xưởng, cửa thép chống cháy đóng một vai trò sinh tồn, là lá chắn cuối cùng bảo vệ lối thoát hiểm và tính mạng con người. Tuy nhiên, theo thời gian, nhu cầu làm mới không gian hay thay đổi thẩm mỹ cho cửa là điều khó tránh khỏi. Điều này dẫn đến một băn khoăn phổ biến: liệu có nên sơn lại cửa thép chống cháy không và việc này có ảnh hưởng đến tính năng an toàn cốt lõi của sản phẩm? Bài viết này của Saigondoor sẽ phân tích kỹ lưỡng từng khía cạnh, giúp bạn có được quyết định chính xác và trách nhiệm nhất, đặt an toàn lên hàng đầu.

1. Hiểu rõ về cấu tạo và nguyên lý hoạt động của cửa thép chống cháy

Nguyên lý hoạt động của cửa thép chống cháy

Để đánh giá tác động của việc sơn lại, trước hết chúng ta cần hiểu rõ bản chất của một bộ cửa thép chống cháy đạt chuẩn. Cấu tạo của cửa không chỉ đơn thuần là những tấm thép.

• Cấu tạo cơ bản: Một bộ cửa hoàn chỉnh bao gồm khung cửa và cánh cửa được làm từ các tấm thép mạ điện dày, có khả năng chịu lực và nhiệt độ cao. Quan trọng nhất là phần lõi bên trong, đây là vật liệu chống cháy đặc biệt như bông khoáng (rockwool) hoặc tấm thạch cao chịu nhiệt. Đi kèm là các phụ kiện chuyên dụng như bản lề, khóa cửa, tay co thủy lực và đặc biệt là gioăng nở nhiệt (hay còn gọi là gioăng chống cháy) được gắn dọc theo khung bao.
• Nguyên lý hoạt động: Khi có hỏa hoạn, nhiệt độ tăng cao, lớp lõi chống cháy bên trong sẽ ngăn chặn sự truyền nhiệt qua bề mặt còn lại. Đồng thời, gioăng nở nhiệt sẽ trương phồng lên, bịt kín mọi khe hở giữa cánh và khung, tạo thành một rào cản vững chắc ngăn lửa và khói độc tràn sang, bảo vệ an toàn cho lối thoát hiểm trong một khoảng thời gian nhất định (ví dụ EI60, EI90 tương ứng 60, 90 phút).
• Tầm quan trọng của lớp sơn phủ ban đầu: Lớp sơn nguyên bản trên cửa chống cháy thường là sơn tĩnh điện hoặc một loại sơn công nghiệp đặc biệt. Lớp sơn này đã được nhà sản xuất tính toán và thử nghiệm cùng với toàn bộ cấu trúc cửa để đảm bảo nó không bắt cháy, không sinh khói độc và không làm thay đổi đặc tính cơ-lý của bề mặt thép khi tiếp xúc nhiệt độ cao.

Xem thêm: Ý Nghĩa Tầm Quan Trọng Của Kiểm Định Cửa Thép Chống Cháy

2. Những rủi ro nghiêm trọng khi tự ý sơn lại cửa thép chống cháy

Những rủi ro nghiêm trọng khi sơn lại cửa thép chống cháy

Việc can thiệp vào lớp sơn phủ của cửa thép chống cháy mà không có kiến thức chuyên môn có thể dẫn đến những hậu quả khôn lường, trực tiếp đe dọa đến tính mạng con người.

2.1. Ảnh hưởng đến khả năng chịu nhiệt và tính toàn vẹn của cửa

Lớp sơn mới, đặc biệt là các loại sơn dân dụng thông thường (sơn dầu, sơn nước acrylic), không được thiết kế để chịu được nhiệt độ cực đoan của một đám cháy.

• Thay đổi đặc tính vật liệu: Khi nhiệt độ lên tới vài trăm độ C, các loại sơn này không chỉ bong tróc mà còn có thể tự bắt cháy, trở thành nhiên liệu tiếp tay cho ngọn lửa. Nguy hiểm hơn, quá trình cháy của sơn sẽ sinh ra một lượng lớn khói độc, gây ngạt và cản trở tầm nhìn của người cần thoát nạn. Việc sơn một lớp vật liệu dễ cháy lên bề mặt một thiết bị an toàn PCCC là một hành động vô cùng rủi ro.
• Làm giảm thời gian chống cháy: Lớp sơn không phù hợp có thể làm thay đổi hệ số truyền nhiệt của bề mặt thép, khiến nhiệt độ bên trong lõi tăng nhanh hơn so với thiết kế ban đầu, từ đó rút ngắn đáng kể thời gian chịu lửa thực tế của cửa. Một cánh cửa được chứng nhận chống cháy 90 phút có thể chỉ còn chịu được 45-50 phút, một khoảng thời gian sống còn bị đánh cắp.

2.2. Vô hiệu hóa gioăng nở nhiệt

Đây là một trong những rủi ro chí mạng nhưng lại ít được để ý nhất. Gioăng nở nhiệt là một dải vật liệu mềm được gắn trong rãnh của khung cửa. Khi sơn lại, người thợ không chuyên có thể:

• Sơn phủ trực tiếp lên gioăng, làm cho lớp gioăng bị cứng lại, mất khả năng trương nở khi gặp nhiệt.
• Lớp sơn dính chặt gioăng vào khung, khiến nó không thể bung ra để bịt kín khe hở.
• Khi đó, dù thân cửa vẫn còn nguyên vẹn, khói độc và lửa vẫn sẽ luồn qua các khe hở, vô hiệu hóa hoàn toàn chức năng của cửa thoát hiểm.

2.3 Mất hiệu lực chứng nhận PCCC và vi phạm pháp luật

Mỗi cánh cửa thép chống cháy trước khi xuất xưởng đều phải trải qua quy trình kiểm định nghiêm ngặt theo mẫu và được cấp chứng nhận PCCC bởi cơ quan chức năng.

Theo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 06:2022/BXD về An toàn cháy cho nhà và công trình, mọi bộ phận, thiết bị của hệ thống PCCC, bao gồm cả cửa chống cháy, phải được lắp đặt và bảo trì để đảm bảo hoạt động theo đúng thiết kế và chứng nhận đã được kiểm định.

Bất kỳ sự thay đổi nào trên cấu trúc cửa, bao gồm cả việc sơn lại cửa chống cháy bằng vật liệu không đúng chuẩn, đều được xem là làm thay đổi kết cấu nguyên bản đã được kiểm định. Điều này sẽ làm mất hiệu lực của giấy chứng nhận PCCC.

Khi xảy ra kiểm tra hoặc sự cố, việc sử dụng cửa không còn đạt chuẩn có thể khiến chủ đầu tư, ban quản lý bị phạt hành chính nặng, đình chỉ hoạt động, hoặc thậm chí bị truy cứu trách nhiệm hình sự nếu gây ra hậu quả nghiêm trọng.

2.4. Mất hiệu lực bảo hành từ nhà sản xuất

Hầu hết các nhà sản xuất nội thất, bao gồm cả Saigondoor, đều quy định rất rõ ràng trong chính sách bảo hành rằng: nếu sản phẩm bị can thiệp, thay đổi, hoặc sửa chữa bởi bất kỳ bên thứ ba nào không được ủy quyền bởi nhà sản xuất, thì quyền lợi bảo hành sẽ không còn hiệu lực. Điều này bao gồm cả việc tự ý sơn lại, thay đổi màu sắc, chất liệu bề mặt hoặc bất kỳ hình thức can thiệp kỹ thuật nào lên sản phẩm.

Việc tự ý sơn lại sản phẩm – dù với mục đích làm mới hay thay đổi thẩm mỹ – có thể làm ảnh hưởng đến kết cấu, chất lượng lớp phủ bề mặt hoặc khả năng chống chịu của vật liệu. Điều này không chỉ khiến sản phẩm không còn giữ được các tiêu chuẩn kỹ thuật ban đầu mà còn khiến người dùng mất đi quyền được bảo hành cho những lỗi phát sinh trong tương lai, chẳng hạn như cong vênh, nứt nẻ, bong tróc bề mặt hoặc hư hỏng do tác động môi trường.

3. Khi nào có thể xem xét sơn lại và quy trình an toàn

Trường hợp có thể sơn lại cửa thép chống cháy

Mặc dù tiềm ẩn nhiều rủi ro, trong một số trường hợp rất hãn hữu, việc sơn lại có thể được xem xét nhưng phải tuân thủ các nguyên tắc vàng sau:

• Nguyên tắc số 1: Chỉ thực hiện khi có sự cho phép và hướng dẫn chi tiết từ chính nhà sản xuất cửa hoặc một đơn vị chuyên trách về PCCC có thẩm quyền. Tuyệt đối không tự ý thực hiện.
• Mục đích: Thường chỉ áp dụng để xử lý các vết trầy xước nhỏ trên bề mặt, không áp dụng để thay đổi màu cửa chống cháy hoàn toàn.
• Yêu cầu về loại sơn: Bắt buộc phải sử dụng sơn chuyên dụng cho cửa chống cháy. Đây là những loại sơn đã được kiểm định về khả năng chịu nhiệt, không bắt cháy. Một ví dụ điển hình là sơn intumescent (sơn phồng nở), loại sơn này khi gặp nhiệt độ cao sẽ phồng lên tạo thành một lớp carbon dày, cách nhiệt và bảo vệ kết cấu thép bên dưới.
• Quy trình thực hiện nghiêm ngặt:
  • Bề mặt phải được làm sạch đúng kỹ thuật.
  • Tuyệt đối không để sơn dính vào gioăng nở nhiệt, khóa, bản lề, tay co và các phụ kiện khác.
  • Chỉ sơn một lớp cực mỏng, đủ để che vết xước.
  • Kiểm tra lại toàn bộ hoạt động của cửa sau khi hoàn thành.

Xem thêm: Gia Công Cửa Thép Chống Cháy: An Toàn Đặt Lên Hàng Đầu

4. Giải pháp thay thế an toàn để cải thiện thẩm mỹ

Những giải pháp thay thế để cải thiện thẩm mỹ cửa thép chống cháy

Thay vì mạo hiểm với việc sơn lại cửa thép, bạn có thể tham khảo các giải pháp an toàn và hiệu quả hơn:

• Vệ sinh và bảo dưỡng định kỳ: Đây là cách bảo trì cửa chống cháy đơn giản nhất. Việc lau chùi bề mặt đúng cách có thể giúp cửa sáng bóng và trông như mới.
• Dán decal hoặc film chuyên dụng: Một số loại film dán nội thất có khả năng chống cháy có thể là một lựa chọn. Tuy nhiên, cần yêu cầu nhà cung cấp film đưa ra chứng nhận về vật liệu không bắt cháy và đảm bảo lớp keo dán không ảnh hưởng đến bề mặt sơn tĩnh điện nguyên bản khi cần gỡ bỏ.
• Thay thế cửa mới: Nếu cửa đã quá cũ, hư hỏng, hoặc không còn phù hợp với tiêu chuẩn PCCC hiện hành, đầu tư một bộ cửa thép chống cháy mới là giải pháp an toàn, hiệu quả và tối ưu nhất. Đây là cách đảm bảo an toàn tuyệt đối và đồng thời làm mới hoàn toàn không gian của bạn.

Tóm lại, việc có nên sơn lại cửa thép chống cháy là một quy trình phức tạp, có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính năng chống cháy và gây ra những rủi ro pháp lý không đáng có. Do đó, Saigondoor khuyến nghị không nên tự ý sơn lại cửa thép chống cháy. An toàn PCCC cần được đặt lên hàng đầu, và giải pháp tốt nhất là đầu tư vào sản phẩm chất lượng ngay từ đầu, kết hợp với bảo trì đúng cách để đảm bảo cả hiệu quả sử dụng lẫn tính thẩm mỹ lâu dài. Saigondoor luôn sẵn sàng đồng hành, tư vấn và hỗ trợ các giải pháp bảo dưỡng, thay thế cửa đạt chuẩn cho công trình.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

Công ty cổ phần tập đoàn SaigonDoor

• Địa chỉ: 92/20/5 Vườn Lài, Phường An Phú Đông, Quận 12, Tp Hồ Chí Minh, Việt Nam.
• Điện thoại: 0818.400.400
• Email: Sales.saigondoor@gmail.com
• Website: https://saigondoor.vn/
• Facebook: https://www.facebook.com/SaigonDoor/
• Youtube: https://www.youtube.com/@saigondoor